Oświadczenia Prawne
RightsStatements.org oferuje obecnie 12 różnych oświadczeń prawnych, które mogą być wykorzystywane przez instytucje dziedzictwa w celu zakomunikowania odbiorcom statusu obiektów cyfrowych w kontekście majątkowych praw autorskich i możliwości ponownego wykorzystania tych obiektów. Oświadczenia prawne zostały zaprojektowane zarówno z myślą o użytkownikach, jaki i zautomatyzowanych usługach (takich jak wyszukiwarki) i są udostępniane jako Linked Data. Każde z oświadczeń prawnych jest umieszczone pod unikalnym adresem URI.
Oświadczenia prawne zostały opracowane wyłącznie na potrzeby instytucji dziedzictwa oraz platform agregujących dziedzictwo kulturowe dostępne on-line i nie są przeznaczone do wykorzystania przez osoby prywatne w celu licencjonowania własnych utworów. (Jeżeli szukasz narzędzia do licencjonowania własnych utworów, weź pod uwagę możliwość wykorzystania jednej z licencji Creative Commons).
Trzy kategorie oświadczeń prawnych
Oświadczenia prawne dzielą się na trzy kategorie: oświadczenia dla utworów, które są objęte pełną ochroną prawnoautorską, oświadczenia dla utworów które takiej pełnej ochrony nie posiadają oraz oświadczenia dla utworów, których status prawnoautorski jest niejasny. Oświadczenia ułatwiają użytkownikom zrozumienie ogólnych informacji związanych ze statusem obiektów cyfrowych w kontekście majątkowych praw autorskich i możliwości ponownego wykorzystania tych obiektów. Za wyjątkiem dwóch oświadczeń dla obiektów o niejasnym statusie prawnoautorskim, oświadczenia powinny być stosowane wyłącznie po określeniu takiego statusu. Więcej informacji na temat zasad stosowania oświadczeń prawnych można znaleźć w sekcji z dokumentacją.
Oświadczenia prawne dla obiektów objętych pełną ochroną prawnoautorską
Następujące pięć oświadczeń prawnych jest przeznaczonych do użycia w przypadku obiektów cyfrowych, które są objęte pełną ochroną prawnoautorską. Jeżeli Twoja organizacja jest uprawnionym z majątkowych praw autorskich dla takich obiektów i chce promować ich ponowne wykorzystanie, powinniście wziąć pod uwagę udostępnianie tych obiektów na otwartej licencji Creative Commons.
Objęty pełną ochroną prawnoautorską
To oświadczenie prawne może być wykorzystywane dla obiektu, który jest objęty ochroną prawnoautorską. Wykorzystanie tego oświadczenia oznacza, że organizacja, która udostępnia dany obiekt określiła, że jest on objęty pełną ochroną prawnoautorską oraz organizacja ta jest uprawnionym z tytułu majątkowych praw autorskich lub też uzyskała zgodę na udostępnienie od uprawnionego z tytułu praw, lub też udostępnia ten obiekt na podstawie wyjątków lub ograniczeń ochrony prawnoautorskiej (w tym amerykańskiego Fair Use), które pozwalają na takie udostępnianie obiektu.
Objęty pełną ochroną prawnoautorską - Dozwolone wykorzystanie edukacyjne
To oświadczenie prawne może być wykorzystywane wyłącznie dla obiektu, który jest objęty ochroną prawnoautorską, a organizacja, która udostępnia dany obiekt jest uprawnionym z tytułu majątkowych praw autorskich lub też uzyskała od uprawnionego do tych praw upoważnienie do zezwolenia osobom trzecim na wykorzystanie utworu (utworów) w celach edukacyjnych bez uprzedniego uzyskiwania pozwolenia.
Objęty pełną ochroną prawnoautorską - Dozwolone wykorzystanie niekomercyjne
To oświadczenie prawne może być wykorzystywane wyłącznie dla obiektu, który jest objęty ochroną prawnoautorską, a organizacja, która udostępnia dany obiekt jest uprawnionym z tytułu majątkowych praw autorskich lub też uzyskała od uprawnionego do tych praw upoważnienie do zezwolenia osobom trzecim na wykorzystanie utworu (utworów) w celach niekomercyjnych bez uprzedniego uzyskiwania pozwolenia.
Objęty pełną ochroną prawnoautorską - Uprawniony z tytułu praw autorskich nieodnaleziony lub nieznany
To oświadczenie prawne jest przeznaczone do wykorzystania w przypadku obiektów zidentyfikowanych jako objęte pełną ochroną prawnoautorską, ale dla których co najmniej jeden uprawniony z tytułu praw autorskich nie został zidentyfikowany lub odnaleziony, pomimo podjęcia ku temu wystarczających działań. To oświadczenie prawne powinno być używane wyłącznie, jeżeli organizacja która zamierza udostępnić obiekt jest wystarczająco pewna, że utwór pierwotny jest objęty pełną ochroną prawnoautorską. To oświadczenie prawne nie jest przeznaczona do wykorzystywania przez organizacje zlokalizowane w UE, które zidentyfikowały utwory jako utwory osierocone na zasadach Dyrektywy UE dotyczącej utworów osieroconych (w tej sytuacji należy stosować deklarację InC-OW-EU).
Objęty pełną ochroną prawnoautorską - Utwór osierocony UE
To oświadczenie prawne jest przeznaczone do wykorzystania w przypadku obiektów, dla których utwór pierwotny został zidentyfikowany jako utwór osierocony zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych. Oświadczenie to może być zastosowane wyłącznie dla obiektów, które są cyfrowymi kopiami utworów objętych przepisami dyrektywy: utworów opublikowanych w książkach, czasopismach, dziennikach, magazynach lub innych publikacjach drukowanych, a także utworów filmowych lub audiowizualnych, fonogramów i wideogramów (uwaga: wyłączone są fotografie i utwory wizualne, takie jak np. obrazy czy rzeźby). Zastosowanie ograniczone jest wyłącznie do organizacji, które są beneficjentami dyrektywy: publicznie dostępnych bibliotek, placówek oświatowych lub muzeów, archiwów, instytucji odpowiedzialnych za dziedzictwo filmowe lub dźwiękowe oraz nadawców publicznych z siedzibą w państwach członkowskich UE. Beneficjenci są również zobowiązani do zarejestrowania utworu w bazie danych utworów osieroconych UE utrzymywanej przez EUIPO (Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej).
Oświadczenia prawne dla obiektów nie objętych ochroną autorskich praw majątkowych
Następujące cztery oświadczenia prawne są przeznaczone do użycia w przypadku utworów, które nie są objęte ochroną autorskich praw majątkowych, ale w ich przypadku występują ograniczenia inne niż wynikające z tych praw, które uniemożliwiają dowolne wykorzystywanie tych utworów lub też w ich przypadku status prawnoautorski jest potwierdzony dla określonego systemu prawnego. Te oświadczenia powinny być stosowane wyłącznie, gdy nie można wykorzystać Znaku Domeny Publicznej lub mechanizmu przeniesienia do domeny publicznej CC0.
Nie objęty ochroną autorskich praw majątkowych - Dozwolone wyłącznie wykorzystanie niekomercyjne
To oświadczenie prawne może być wykorzystywane wyłącznie dla utworów, które znajdują się w Domenie Publicznej i zostały zdigitalizowane w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, w którym partnerzy zgodzili się na ograniczenie osobom trzecim możliwości komercyjnego wykorzystania cyfrowych kopii utworu. To oświadczenie zostało opracowane w szczególności, aby objąć utwory, które zostały zdigitalizowane w ramach partnerstwa pomiędzy bibliotekami europejskimi a Google, ale teoretycznie może być zastosowane dla obiektów, które zostały zdigitalizowane w ramach podobnego partnerstwa publiczno-prywatnego.
Nie objęty ochroną autorskich praw majątkowych - Inne znane ograniczenia prawne
To oświadczenie prawne powinno być wykorzystywane dla obiektów, które są w tzw. domenie publicznej, ale które nie mogą być wykorzystywane w dowolny sposób, ze względu na znane ograniczenia prawne, które uniemożliwiają organizacji zamierzającej udostępnić obiekt na zezwolenie dowolnego wykorzystania tego obiektu, takie jak ochrona dziedzictwa czy tradycyjnych form wyrazu kulturowego. Aby to oświadczenie prawne było skuteczne, organizacja zamierzająca udostępnić obiekt powinna dostarczyć odnośnik do strony zawierającej szczegółowy opis prawnych ograniczeń wykorzystania obiektu.
Nie objęty ochroną autorskich praw majątkowych - Ograniczenia wynikające z umów
To oświadczenie prawne może być wykorzystywane wyłącznie dla obiektów, które są w tzw. domenie publicznej, ale w przypadku których organizacja zamierzająca udostępnić obiekty związała się umowami nakładającymi na nią obowiązek podjęcia działań ograniczających wykorzystanie obiektu przez osoby trzecie. Aby to oświadczenie prawne było skuteczne, organizacja zamierzająca udostępnić obiekt powinna dostarczyć odnośnik do strony zawierającej szczegółowy opis prawnych ograniczeń wykorzystania obiektu.
Nie objęty ochroną autorskich praw majątkowych - Stany Zjednoczone
To oświadczenie prawne powinno być wykorzystywane dla obiektów, które poprzez organizację zamierzającą te obiekty udostępnić, zostały określone jako nieobjęte ochroną majątkowych praw autorskich w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych. To oświadczenie prawne nie powinno być wykorzystywane dla utworów osieroconych (które z założenia są objęte pełną ochroną prawnoautorską), ani też dla obiektów, w przypadku których organizacja planująca je udostępnić, nie podjęła działań mających na celu stwierdzenie statusu prawnoautorskiego utworu pierwotnego.
Pozostałe oświadczenia prawne
Następujące trzy oświadczenia prawne są przeznaczone do użycia w przypadku obiektów cyfrowych, dla których status prawnoautorski nie został określony w sposób jednoznaczny. Powinny być stosowane wyłącznie jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie bardziej precyzyjnego oświadczenia prawnego lub licencji.
Nieokreślony status prawnoautorski
To oświadczenie prawne powinno być wykorzystywane dla obiektów, których status ochrony prawnoautorskiej jest nieznany, a organizacja która udostępniła obiekt, podjęła (nieudane) działania mające na celu określenie statusu prawnoautorskiego utworu pierwotnego. To oświadczenie prawne jest najczęściej stosowane, gdy organizacji brakuje podstawowych faktów niezbędnych do precyzyjnego określenia statusu prawnoautorskiego.
Niepotwierdzony brak ochrony prawnoautorskiej
To oświadczenie prawne powinno być wykorzystywane dla obiektów, których status ochrony prawnoautorskiej nie został określony w sposób jednoznaczny, ale w przypadku których organizacja zamierzająca je udostępnić, ma uzasadnione podstawy by założyć, że utwór pierwotny nie jest już objęty ochroną majątkowych praw autorskich lub praw pokrewnych. To oświadczenie prawne nie powinno być wykorzystywane dla utworów osieroconych (które z założenia są objęte pełną ochroną prawnoautorską), ani też dla obiektów, w przypadku których organizacja planująca je udostępnić, nie podjęła działań mających na celu określenie statusu prawnoautorskiego utworu pierwotnego.
Niezbadany status prawnoautorski
To oświadczenie prawne powinno być wykorzystywane dla obiektów, których status w kontekście prawa autorskiego i praw pokrewnych jest nieznany, a organizacja, która zamierza taki obiekt udostępnić nie podjęła działań mających na celu ustalenie takiego statusu dla utworu pierwotnego.